انواع دعاوی در دادگاه به نقل از وکیل دادگستری

انواع دعاوی در دادگاه به نقل از وکیل دادگستری

دعاوی، انواع مختلفی دارند که شناسایی و تفکیک آنها از یکدیگر به منظور اقامه دعوی در دادگاه صالح حائز اهمیت است. یعنی این که باید نوع دعوی را به درستی تشخیص دهیم تا بتوانیم دادگاه صالح به رسیدگی را تعیین کنیم. بنابراین، در قدم اول برای طرح دعوی باید ابتدا بتوانیم نوع دعوی را تعیین کنیم. پس از تعیین نوع دعوی می‌توان با ارائه دادخواست یا شکواییه خود به دادگاه صالح، آن را پیگیری نمود. در مطلب «انواع دعاوی در دادگاه به نقل از وکیل دادگستری» به معرفی انواع دعوی و دادگاه صالح رسیدگی‌ کننده به آن می‌پردازیم.

دعوی چیست؟

انواع دعاوی در دادگاه به نقل از وکیل دادگستری

دعوی از مشتقات واژه ادعا است. ادعا در خصوص مسئله‌ای که وجود یا عدم وجود آن به نفع دیگری ثابت و احراز نشده است. برای نمونه، زمانی که فردی دعوی الزام به تنظیم سند رسمی علیه دیگری طرح می‌نماید، مدعی انتقال مال از سوی دیگری به خود است. مسئله انتقال مال مزبور، تا زمان اثبات آن در دادگاه صالح صرفاً یک ادعا است.

انواع دعوی بر اساس موضوع

در ابتدا باید دعاوی را بر اساس موضوع تقسیم‌بندی نماییم. برای ارائه تقسیم بندی دعاوی بر اساس موضوع باید ابتدا به این سؤال پاسخ دهیم که منشأ دعوی چیست؟ آیا حقوق مدنی ما تضییع شده و یا جرمی ارتکاب یافته است؟ چنانچه عوی به دلیل تعهدات و حقوق مدنی ما در قبال سایر افراد باشد، دعوی حقوقی است اما اگر دعوی به دلیل ارتکاب جرم باشد، دعوی از نوع کیفری است. البته لازم به ذکر است که برخی دعاوی که کارمندان علیه دولت و یا مردم عادی علیه سازمان‌های مختلف دولتی اقامه می‌نمایند، می‌تواند در زمره دعاوی اداری قرار گیرد.

بنابراین اگر بخواهیم دعاوی را بر اساس موضوع تقسیم‌بندی نماییم، سه گروه می‌شوند: دعاوی حقوقی، کیفری و اداری. در ادامه به تشریح هریک از انواع این دعاوی می‌پردازیم.

✔ بیشتر بخوانید : بررسی انواع حق در حقوق مدنی توسط وکیل

دعوی حقوقی

به طور کلی اگر بخواهیم تعریفی واضح و قابل فهم از دعوی حقوقی ارائه دهیم، باید بگوییم:

چنانچه منشأ یک دعوی اختلاف بر سر حقوق و تعهدات آنها در قبال یکدیگر باشد، دعوی مطرح شده از نوع حقوقی است. غالب دعاوی حقوقی ناشی از معاملات مالی بین اشخاص و یا روابط خانوادگی (زوجیت، ارث و مسائلی از این قبیل است. قواعد مرتبط با دعاوی حقوقی در قوانینی همچون قانون مدنی و قانون حمایت از خانواده تعیین و پیش‌بینی شده است. البته برخی قوانین خاص مثل قانون امور حسبی نیز در این خصوص وجود دارند که قاضی باید در رسیدگی خود به این قوانین نیز توجه داشته باشد. آیین رسیدگی به دعاوی در محاکم حقوقی، در قانون آیین دادرسی مدنی پیش‌بینی شده است.

دعوی کیفری

در یک تعریف ساده، دعوایی کیفری است که فردی بر اساس آن علیه دیگری اعلام جرم نموده و تقاضای مجازات وی را از دادگاه می‌‎نماید. به عبارت دیگر، هنگامی که جرمی رخ می‌دهد، فرد متضرر از جرم برای جبران زیان ناشی از آن اقدام به طرح دعوی علیه مجرم می‌نماید. دادگاه پس از احراز ارتکاب جرم توسط متهم، او را به مجازات‌های مقرر قانونی از قبیل اعدام، حبس، پرداخت دیه و خسارات، شلاق و غیره محکوم می‌نماید.

برای اقامه دعوی کیفری، فرد شاکی باید شکوائیه‌ای را علیه متهم تنظیم و به دادگاه تقدیم نماید. قانون مجازات اسلامی و برخی قوانین خاص دیگر مثل قانون تشدید مجازات مرتکبین اختلاس، ارتشا و کلاهبرداری از جمله قوانینی است که قاضی باید بر اساس آن اقدام به صدور حکم نماید. شیوه رسیدگی دادگاه‌ها به دعاوی کیفری در قانون آیین دادرسی کیفری آمده است.